Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) - czym jest i jak działa

Czym jest ISO?

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (International Organization for Standardization, ISO) to niezależna organizacja pozarządowa zrzeszająca krajowe jednostki normalizacyjne z ponad 170 państw. Od momentu swojego powstania w 1947 roku ISO tworzy wspólne zasady, które pomagają krajom, firmom i instytucjom mówić tym samym językiem - językiem jakości, bezpieczeństwa i zaufania.

Głównym celem ISO jest opracowywanie dobrowolnych, międzynarodowych norm, które harmonizują wymagania dotyczące produktów, procesów i usług na całym świecie. Normy ISO mają na celu ułatwianie handlu międzynarodowego, wspieranie współpracy gospodarczej i technologicznej, a także podnoszenie jakości, bezpieczeństwa i efektywności działań w różnych sektorach. Organizacja ISO odgrywa również istotną rolę w promowaniu innowacji i zrównoważonego rozwoju, wspierając gospodarki w dążeniu do bardziej odpowiedzialnej i konkurencyjnej przyszłości.

Do tej pory ISO opracowało ponad 25 000 norm międzynarodowych, obejmujących niemal każdą dziedzinę działalności od technologii, produkcji, transportu i ochrony zdrowia, po zarządzanie środowiskiem, bezpieczeństwem informacji czy ciągłością działania. Wśród najbardziej znanych norm ISO znajdują się m.in.:

• ISO 9001 - system zarządzania jakością,
• ISO 14001 - system zarządzania środowiskowego,
• ISO/IEC 27001 - system zarządzania bezpieczeństwem informacji,
• ISO 22301 - system zarządzania ciągłością działania.
• ISO/IEC 42001 - nowa norma dotycząca systemu zarządzania sztuczną inteligencją (AI Management System), opublikowana w 2023 roku.

Normy ISO są dziś stosowane przez miliony organizacji na całym świecie od małych firm po globalne korporacje. Ułatwiają one wzajemne zrozumienie, budują zaufanie na rynkach międzynarodowych i tworzą wspólne ramy, które pomagają organizacjom działać skuteczniej.

Jak działa ISO?

Organizacja ISO nie wydaje certyfikatów jej rolą jest opracowywanie standardów i norm. Te normy mogą być wdrażane i certyfikowane przez niezależne, akredytowane  jednostki certyfikujące

Członkami ISO są krajowe organizacje normalizacyjne (w Polsce jest to Polski Komitet Normalizacyjny - PKN). To one reprezentują swój kraj w strukturach ISO, uczestniczą w pracach nad nowymi normami, zgłaszają propozycje norm oraz głosują nad ich zatwierdzeniem.

Proces opracowania normy ISO

Opracowanie nowej normy ISO to proces wieloetapowy, który trwa zwykle od 18 do 36 miesięcy i obejmuje kilka jasno określonych faz. Każda norma powstaje w wyniku globalnej współpracy ekspertów, przedstawicieli przemysłu, administracji, nauki oraz organizacji pozarządowych.

1. Propozycja nowej normy (Proposal Stage)
   Zgłaszana jest potrzeba opracowania nowej normy lub aktualizacji istniejącej. Propozycja trafia do głosowania wśród członków ISO.
2. Etap przygotowawczy (Preparatory Stage)
   Komitet Techniczny (TC) powołuje grupę roboczą, która opracowuje wstępny projekt (Working Draft).
3. Etap komitetowy (Committee Stage)
   Projekt jest analizowany i konsultowany w ramach komitetu ISO powstaje wersja Committee Draft (CD).
4. Etap ankiety (Enquiry Stage)
   Po uzyskaniu wstępnego konsensusu projekt jest publikowany jako Draft International Standard (DIS) i wysyłany do głosowania przez członków ISO na całym świecie.
5. Etap zatwierdzenia (Approval Stage)
   Po uwzględnieniu komentarzy opracowuje się ostateczny projekt (FDIS), który – po pozytywnym głosowaniu zostaje przyjęty jako norma międzynarodowa.
6. Publikacja normy (Publication Stage)
   Norma zostaje opublikowana jako ISO International Standard (IS) i udostępniona przez krajowe organizacje, takie jak Polski Komitet Normalizacyjny.

Rola jednostek certyfikujących

Nie wszystkie normy ISO prowadzą do uzyskania certyfikatu.
ISO opracowuje zarówno normy certyfikowalne, jak i niecertyfikowalne:

Normy certyfikowalne (np. ISO 9001, ISO 14001, ISO/IEC 27001, ISO 22301, ISO/IEC 42001) określają wymagania systemowe i mogą być formalnie audytowane przez jednostki certyfikujące.

Normy niecertyfikowalne (np. ISO 31000 - zarządzanie ryzykiem, ISO 26000 - społeczna odpowiedzialność, ISO 19011 - audytowanie systemów zarządzania) mają charakter wytycznych i służą jako narzędzie doskonalenia, ale nie podlegają procesowi certyfikacji.

Jeśli norma jest certyfikowalna, organizacja może zgłosić się do jednostki certyfikującej, która przeprowadzi niezależny audyt zgodności z jej wymaganiami. 

Proces certyfikacji obejmuje:

• audyt wstępny (opcjonalny),
• audyt certyfikujący - ocena dokumentacji, procesów i praktyk,
• wydanie certyfikatu zgodności,
• coroczne audyty nadzoru, które potwierdzają utrzymanie zgodności z normą.

Certyfikat ISO jest zazwyczaj ważny przez trzy lata, a jego utrzymanie wymaga ciągłego doskonalenia systemu zarządzania.

Rola ISO w świecie certyfikacji

Normy ISO stanowią fundament systemów zarządzania, które organizacje mogą wdrożyć, aby poprawić jakość, efektywność i bezpieczeństwo w działalności operacyjnej. 

Przykłady najczęściej stosowanych norm:

• ISO 9001 – system zarządzania jakością
• ISO 14001 – system zarządzania środowiskowego
• ISO/IEC 27001 – system zarządzania bezpieczeństwem informacji
• ISO 45001 – system zarządzania BHP
• ISO 22301 – system zarządzania ciągłością działania

W normach certyfikowalnych jednostki certyfikujące (akredytowane certification bodies) mogą przeprowadzać audyty i przyznawać certyfikaty potwierdzające zgodność organizacji z wymaganiami normy.

Aktualne trendy - co pokazuje ISO Survey

Według najnowszego badania ISO Survey 2024, opublikowanego przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną, globalna liczba certyfikatów systemów zarządzania ponownie wzrosła. Analiza wyników pokazuje, że pomimo zmian gospodarczych i geopolitycznych zainteresowanie certyfikacją ISO stale rośnie.

Link:  ISO Survey 2024 - najnowsze dane o certyfikacjach ISO na świecie

Co to oznacza dla organizacji?

Wzrost liczby certyfikatów potwierdza, że normy ISO stają się globalnym językiem jakości, bezpieczeństwa i odpowiedzialności. Coraz więcej firm traktuje certyfikację nie jako formalność, lecz jako element strategii zarządzania ryzykiem, budowania zaufania i otwierania się na rynki międzynarodowe.

Dla organizacji planujących wdrożenie systemu zarządzania, aktualne dane z ISO Survey stanowią cenne źródło wiedzy ponieważ pokazują, które normy są dziś najbardziej poszukiwane i w jakich branżach warto rozwijać kompetencje certyfikacyjne.

Jak rozpocząć przygodę z ISO?

Rozpoczęcie pracy z normami ISO to pierwszy krok w stronę uporządkowanego, świadomego i bezpiecznego zarządzania organizacją.
Pierwszym etapem jest zrozumienie wymagań wybranej normy ISO i przygotowanie organizacji do ich wdrożenia  zarówno pod względem procesów, jak i zaangażowania zespołu.

Kolejnym krokiem jest wybór odpowiedniej jednostki certyfikującej, która przeprowadzi audyt i potwierdzi zgodność systemu zarządzania z wymaganiami normy.

Na stronach certiget.pl oraz certiget.eu dostępny jest szczegółowy  katalog jednostek certyfikujących systemy zarządzania z całego świata, w tym z Polski.
Katalog umożliwia:

• wyszukiwanie jednostek według wybranej normy ISO,
• porównanie ofert certyfikacji,
• sprawdzenie zakresu akredytacji, lokalizacji i opinii klientów.

To praktyczne narzędzie dla firm, które planują wdrożenie i certyfikację systemu zarządzania, niezależnie od branży i skali działalności.

Certiget - Twój przewodnik w świecie certyfikacji

Certiget to nie tylko katalog jednostek certyfikujących to kompleksowe wsparcie dla firm, które chcą świadomie przejść przez cały proces certyfikacji.

Certiget pomaga organizacjom:

• znaleźć najbardziej dopasowaną jednostkę certyfikującą ISO,
• porównać oferty certyfikacji pod kątem zakresu, kosztów i akredytacji,
• uzyskać wsparcie we wdrożeniu norm ISO – od analizy luk po przygotowanie dokumentacji i procesów,
• zorganizować szkolenia ISO dla pracowników i zespołów zarządzających, aby lepiej zrozumieli wymagania norm i skutecznie utrzymywali system,
• przygotować się do audytu certyfikującego, tak by przebiegł on sprawnie i zakończył się sukcesem.

Wystarczy wybrać interesującą normę, wypełnić krótki formularz zapytania, a zespół Certiget przygotuje zestawienie ofert od zweryfikowanych jednostek certyfikujących oraz jeśli to potrzebne zaproponuje wsparcie we wdrożeniu lub szkoleniu ISO.

Dzięki Certiget proces certyfikacji staje się przejrzysty, szybki i bezpieczny, a każda organizacja może zyskać nie tylko certyfikat, ale i prawdziwą wartość biznesową płynącą z dobrze wdrożonego systemu zarządzania.

FAQ - najczęściej zadawane pytania o ISO

1. Czym jest ISO?

ISO (International Organization for Standardization) to Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, która opracowuje dobrowolne, międzynarodowe normy. Normy ISO pomagają organizacjom podnosić jakość, bezpieczeństwo, efektywność i zaufanie klientów.

2. Czy ISO wydaje certyfikaty?

Nie. ISO opracowuje normy, ale nie prowadzi procesu certyfikacji.
Certyfikaty zgodności z normami ISO przyznają niezależne jednostki certyfikujące, które potwierdzają, że organizacja spełnia wymagania danej normy.

3. Czy każda norma ISO jest certyfikowalna?

Nie.
Niektóre normy ISO mają charakter wymaganiowy (można je certyfikować, np. ISO 9001, ISO 14001, ISO/IEC 27001), a inne to wytyczne lub dokumenty pomocnicze (np. ISO 31000 – zarządzanie ryzykiem, ISO 26000 – społeczna odpowiedzialność, ISO 19011 – audytowanie systemów zarządzania).
Oznacza to, że nie każda norma ISO kończy się uzyskaniem certyfikatu.

4. Jak długo trwa wdrożenie normy ISO?

Czas wdrożenia zależy od wielkości organizacji, złożoności procesów i stopnia przygotowania.
Średnio trwa od 3 do 6 miesięcy dla małych firm i nawet do 12 miesięcy dla dużych organizacji lub zintegrowanych systemów zarządzania (np. ISO 9001 + ISO 14001 + ISO/IEC 27001).

5. Jak długo ważny jest certyfikat ISO?

Zazwyczaj certyfikat ISO jest ważny 3 lata.
W tym czasie jednostka certyfikująca przeprowadza coroczne audyty nadzoru, które potwierdzają utrzymanie zgodności z normą.

6. Ile kosztuje certyfikacja ISO?

Koszt zależy od rodzaju normy, liczby pracowników, liczby lokalizacji oraz branży.
Na stronie certiget.pl i certiget.eu można porównać oferty jednostek certyfikujących i dopasować je do potrzeb firmy.

7. Czy mała firma też może uzyskać certyfikat ISO?

Tak. Certyfikacja ISO jest dostępna dla firm każdej wielkości od jednoosobowych działalności po międzynarodowe korporacje.
Dla małych firm wdrożenie często jest prostsze i szybsze, a certyfikat może stać się ważnym elementem budowania wiarygodności rynkowej.

8. Która norma ISO jest najlepsza na początek?

Najczęściej pierwszą normą wdrażaną w firmach jest ISO 9001  System Zarządzania Jakością, ponieważ dotyczy każdego rodzaju działalności i stanowi solidną podstawę do dalszej certyfikacji, np. ISO 14001, ISO 45001 czy ISO/IEC 27001.

9. Jak wybrać dobrą jednostkę certyfikującą?

Warto zwrócić uwagę na:

• posiadanie akredytacji (np. PCA, UKAS, DAkkS, ANAB),
• doświadczenie w danej branży,
• transparentne zasady współpracy,
• opinie klientów.

Na Certiget można porównać jednostki według tych kryteriów i wybrać tę najlepiej dopasowaną do potrzeb organizacji.

10. Czy Certiget sam certyfikuje firmy?

Nie.
Certiget nie jest jednostką certyfikującą to niezależna platforma, która pomaga firmom znaleźć i porównać oferty certyfikacji ISO, a także uzyskać wsparcie we wdrożeniu i szkoleniach ISO poprzez dobór i zebranie ofert. 

Dzięki temu firmy mogą podejmować decyzje w oparciu o sprawdzone dane i współpracować z wiarygodnymi jednostkami certyfikującymi.